Umowy cywilno-prawne w administracji publicznej

 

W administracji publicznej zatrudnianie na umowy cywilno-prawne jest dozwolone, ale w ściśle określonych warunkach

 

Jednostki administracji rządowej tłumaczą nadmierne stosowanie umów cywilno-prawnych koniecznością zatrudniania pracownika li tylko do zrealizowania zamkniętego zadania, którego zakończenie czyni stanowisko pracy bezprzedmiotowym. Ale czy zadanie, którego wykonanie wymaga roku, dwóch lat albo i więcej, takie rozwiązanie usprawiedliwia?

Najwyższa Izba Kontroli rozpocznie na początku przyszłego roku weryfikację zatrudnienia w urzędach administracji publicznej. Sprawdzi, czy urzędy dochowują przewidzianych prawem zasad.

W administracji rządowej modelowym rozwiązaniem jest zasada wykonywania zadań przez pracowników na podstawie stosunku pracy, który powinien kompleksowo regulować prawa i obowiązki pracownika.

Zgodnie z art. 22 §1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502) nawiązanie stosunku pracy zobowiązuje do wykonywania zadań określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym. Pracodawca, zatrudniając pracownika, zobowiązuje się do wypłacania mu wynagrodzenia.

Z kolei §11 ww. artykułu wskazuje, że zatrudnienie w warunkach określonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.

Nazwa umowy (np. umowa zlecenia) nie ma zatem decydującego znaczenia dla oceny, czy jest to umowa zlecenia. Zawsze należy uznać, że jest to stosunek pracy, jeżeli praca jest wykonywana w warunkach określonych w § 1.

Charakter umowy ustala się na podstawie treści oświadczeń woli stron. Należy tak je tłumaczyć, jak tego wymagają, ze względu na okoliczności, w których zostało złożone, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje (§ 1), a w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu (§ 2).

Zatem zawarcie umowy cywilnoprawnej w warunkach, w których zgodnie z art. 22 § 1 powinna być zawarta umowa o pracę, jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika (art. 281 pkt 1).

W opinii KPRM nadmiernie stosowana przez niektóre jednostki praktyka angażowania osób na podstawie umowy cywilnoprawnej do realizowania zadań ustawowych ministerstwa lub urzędu stanowi nie tylko ominięcie prawa pracy, ale również osłabia system antykorupcyjny. Osoby zatrudniane na podstawie umów cywilnoprawnych nie są objęte rygorami wynikającymi z przepisów antykorupcyjnych, w szczególności nie składają oświadczenia majątkowego, nie podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej oraz nie są objęte ograniczeniami prowadzenia działalności gospodarczej.

Zawieranie z własnymi pracownikami umów o charakterze cywilnoprawnym, których przedmiotem są zadania podobne lub tożsame z zadaniami pracowników zatrudnionych w jednostce nie powinno mieć miejsca.

W przypadku realizacji zadań dodatkowych w miejsce umowy cywilnoprawnej zasadne jest powierzenie dodatkowych zadań z ewentualnym zastosowaniem dodatków płacowych.

Dodatek zadaniowy musi mieć charakter fakultatywny i być przyznawany przez pracodawcę w sytuacjach wyjątkowych. Przyznanie przez kierownika urzędu dodatku za realizację zadań, o których mowa w dokumencie organizacyjnym zawierającym informacje dotyczące stanowiska pracy (opis stanowiska pracy) lub w zakresie obowiązków pracownika jest niezgodne z ustawą, ponieważ zadania takie nie mają charakteru zadań nietypowych.

Ustawa nie precyzuje, na jaki okres może być przyznany dodatek zadaniowy, w jakiej wysokości oraz za jaki charakter zadań, pozostawiając ten zakres spraw do arbitralnej decyzji pracodawcy. Wydaje się, że zadania dodatkowe realizowane przez członka korpusu służby cywilnej i związany z nimi dodatek nie powinny cechować się permanentnością i powinny być stosowane jedynie posiłkowo, tak aby zapewnić ciągłość realizowanych w urzędzie zadań.

 

KSZTAŁCENIE USTAWICZNE

 

bannerek_na_prawa_biblioteka

WYDANIA PAPIEROWE

okladki_portal